KELAMBAZ

Bir hobiniz var mı bilmiyorum, ben kendimi bildim bileli otomobillerle ilgilenirim. İngilizler benim gibi otomobil meraklılarına “Petrol Head” yani benzin kafa diyorlar. Bizde kullanılan “ya bizim oğlan da araba hastası/manyağı” tabirinden daha havalı durduğu için petrol head diyorum tabi ki. Petrol head’ler otomobil dünyasından geri kalmamak için buldukları bütün dergileri alır, okurlar. 10 yaşımda Beyazıt bit pazarında aldığım ilk otomobil dergisi Almancaydı. Anlamadan o kadar çok tekrar etmiştim ki artık bazı kelimelerin manalarını tahmin ediyordum. Daha sonra Türk dergilerine abone oldum, yıllarca biriktirdim, bir kere değil defalarca okudum. Elimde ciddi bir koleksiyon oldu. Peki ya şimdi? Elime araba dergisi almayalı 6-7 sene oldu sanırım. Hiçbir eksiklik hissetmiyorum. Ne değişti de dergileri bıraktım?

Bu yazıyı otomobil dergiciliği üzerinden yazıyorum ama aslında pek çok sahada durum aynı. Sosyal medya devrimiyle herkesin kolayca muhteva üretebiliyor olması ana akım medyayı, dergicileri hayli zorluyor. Başlangıçta dergilerle rekabet edecek kalitede olmayan sosyal medya hesapları zamanla kendilerini geliştirdi ve o dergilerin alternatifi durumuna geldiler. Eskiden haftalık çıkan dergiler artık aylık çıkmaya başladı, ona rağmen eski satış adetlerini yakalamaktan uzaklar. Benim gibi çok kimse artık dergi almaz oldu. Onun yerine kendileri gibi o işin gerçekten meraklısı olanların kurduğu internet sitelerine girmeye, onların açtığı sosyal medya hesaplarını takip etmeye başladılar.

Aslında Türkiye’deki dergilerin bu durumuna şaşırmamak gerekiyor. Türkiye’de uzun yıllar aralıksız yayın yapan ve yüksek adetli satan iki otomobil dergisi vardı; Otohaber, AutoShow. Bu dergiler çeşitli vesilelerle(10.yıl sayısı vb.) yayınladıkları kuruluş anılarında bu işe gazeteci olarak başladıklarını yazmışlardı. İşin Türkçesini anlatalım. Piyasada çok satan bir gazete yönetim kurulu toplanıyor, bakıyorlar piyasada otomotiv dergisi ihtiyacı var, dağıtım karteli zaten ellerinde, baskı deseniz matbaaları var, finansal güçleri var. Gazete ekibinden birkaç genci bu işe kaydıralım bir “araba dergisi” çıkarsın diyorlar. Tabi haklarını yemeyeyim, zaman içerisinde kendilerini geliştirdiler. Bugün kendilerine rakip olan sosyal medya hesapları da bir zamanlar bu dergileri okuyarak büyüdü. Fakat en nihayetinde kuruluş vizyonu zayıftı. Bu da ekibe, işe ayrılan bütçeye ve nihayet çıkan mamüle yansıdı.  Bir zamanlar mecburiyetten heyecanla beklediğimiz sayılar artık yavan gelmeye başlamıştı. Tam da bu esnada işi gerçekten severek yapanların ortaya çıkması bu dergilerin işini iyice zorlaştırdı.

Sosyal Medyanın Avantajları

Eskiden mecbur olduğumuz için dergi alıyorduk ama artık alternatif çok fazla. Peki bu sosyal medyanın dergilere göre ne avantajı var? İlk akla gelen, sosyal medya hesaplarına erişim çok kolay, telefonunuzla istediğiniz anda ulaşabiliyorsunuz. Herhangi bir ücret de ödemiyorsunuz. Kanalın sahibi video izlenmelerindeki reklamlardan, firmaların sponsorluklarından para kazanıyor. İşin maddi yönünde sosyal medya avantajlı, peki ya derginin verdiği tadı veriyor mu?

En başta sosyal medyadaki son kullanıcıyla yakın temas ve samimiyet avantajı çok önemli. Başarılı hesaplar sürekli şekilde takipçilerin taleplerini değerlendirip buna göre muhteva planlaması yapıyorlar. Takipçiler de isteklerinin kulak arkası edilmediğini bildikleri için sürekli yeni şeyler talep ediyorlar. Bu da kanalların sürekli kendini geliştirmesini ve takipçileri tarafından daha çok beğenilmesini sağlıyor. Klasik dergicilikte ise durum şöyleydi; lisede okurken okur köşesine yolladığım mektubun 5-6 ay sonra dergiye çıktığını görünce sevgilisinden mektup almış aşık gibi eve gittiğimi çok iyi hatırlıyorum.

Sosyal medya hesaplarının avantajlarından birisi de crowdsourcing yani kalabalığı kaynak olarak kullanma. Sosyal medya hesapları/internet siteleri editör olarak o sahaya meraklı gençlerden istifade ediyorlar. Bunun için herhangi bir ücret de ödemiyorlar, genç de böyle bir yapının parçası olmaktan gayet mutlu oluyor. Neticede boş zamanlarında hobisi olan bir işi yapıyor, yeni arkadaşlar ediniyor, piyasadan uzak kalmıyor vs. Dergici ise editör için para ödüyor. Üstelik bunu bir iş olarak ve para için yapan editörün çıkardığı iş çoğunlukla daha kötü oluyor. Meseleye sadece çalışan cihetinden bakmamak gerekiyor. Sosyal medyanın samimiyet faktörü burada ortaya çıkıyor; çok nadir bulunan lüks veya spor araçların sahipleri test videosu çekilmesi için araçlarını teslim ediyorlar. Böylece bir Türk dergisinde kolay kolay göremeyeceğiniz Ferrari, Lamborghini, Rolls Royce testleri çok daha düşük imkanlarla açılan hesaplarda gerçekleşiyor

Bir derginin hacmi, sayfa sayısı belli. Oysa internet mecrasında neredeyse sınırsız yer var. Seyahat dergisi düşünün, bir mekanla ilgili paylaşabileceği fotoğraf sayısı belli. Halbuki amatör bir seyyah bile gittiği yerin videosunu çekip paylaşabiliyor. Derginin fasılası belli iken sosyal medyada böyle bir kısıtlama yok, ne kadar sık video üretebilirseniz o kadar sık yükleyebiliyorsunuz. Bu da takipçilerin hoşuna gidiyor. Dahası takipçiler artık canlı yayınları dahi tercih ediyorlar. Teknoloji gibi çok hızlı gelişmeler olan bir sahada yayınlanan bir aylık teknoloji dergisinin anlık olarak sürekli güncel bilgileri paylaşan kaliteli bir hesapla rekabet etmesi gerçekten zor.

Artık kurumsal firmalar da sosyal medyanın gücünün farkına vardılar ve bu hesapları daha çok ciddiye alıyorlar. Uzun süredir takip ettiğim Otopark.com sitesine daha önceden test arabası dahi vermeyen firmalar şimdi model lansmanları için yurtdışına götürüyorlar.

Hakim olduğum bir konu olduğu için otomobil dergisi özelinde anlatmaya çalıştım ama diğer pek çok alanda da durum benzer. Gerçekten kaliteli ve özgün muhteva üretemeyen dergiler amatör ruhla hareket eden sosyal medya hesaplarına mağlup oluyorlar. Sosyal medya devrimi tarihte eşine rastlanmayan bir fırsat eşitliği sundu. Gerçekten bir işte çok iyiyseniz küçük harcamalarla açacağınız bir sosyal medya hesabıyla ciddi takipçi kitlesi edinebilir, geçiminizi dahi buradan temin edebilirsiniz. Bu devrimin en güzel tarafı bir işi gerçekten iyi bilen insanları tanıdık. Bu insanlar da sevdikleri işle ilgilenme fırsatı buldu. Dergiler için durum tamamen ümitsiz değil. Özellikle Avrupa'da işini gerçekten iyi yapan dergiler halen çok yüksek adetlerde satılıyor. Tüketici kaliteli ürün istiyor, bunu sağlayanları da ödüllendiriyor.

Tarih, evet tarih... Nereye gidersen git, ne okursan oku, ne söylersen söyle. Tarih elbet bir şekilde karşına çıkacaktır. Tarih, ecdad ile evlad arasındaki bağdır. Bu bağın sağlam kalabilmesi için de şuur gereklidir. Bu şuurunun kazanılmasında da doğru bir eğitim şarttır.
Son bir buçuk asırlık zaman dilimi içerisinde tarih şuuru yerlere inmiş, evlat ile ecdad arasındaki bağ kopma derecesine gelmiştir. Evlat, şanlı tarihine hayranlık duymak yerine kin ve nefret beslemiş durumdadır. Maalesef, bu duruma okullardaki öğretim programı ve bu programların yetiştirdiği bazı öğretmenler de yardımcı olmaktadır. Cemil Meriç'in şu sözü halimizi açıklar niteliktedir: "Haçlıların en büyük zaferi tarih kitaplarımızdır."

"İNGİLİZ'İN OYUNUNU İYİ GÖREBİLMEK LAZIM"
İngilizler, İslamiyet ve Türkler ile en çok uğraşan ve savaşan devlettir ve tarihimizin, dinimizin aslının bozulması için asırlardır uğraşmıştır. Uğraşmaya devam etmektedir. En çok da İngilizler başarılı olmuşlardır. Bugün okullarımızda İngiliz'in kim olduğunu anlatamıyoruz. İşittiğim bir sözü buraya nakletmek istiyorum: Keşke okullarda 6 saat İngilizce öğrettiğimiz gibi, İngilizlerin kim olduğunu 1 saat öğretseydik.

Türkiye Gazetesi'nde yayınlanan bir haberde Prof. Dr. Ahmet Şimşirgil, kendi tarihimizi yazamadığımızı kaydederek şunları söylüyor: Maalesef tarihimizi 150 yıldır İngilizler ve muhipleri yazıyor. Bu yüzden tarih müfredatını mutlaka yeni baştan kaleme almak lazım. FETÖ durduk yere yeşermedi. Din, tarih ve edebiyat kitaplarının değişmesi lazım. Üniversitelerimiz de çok kötü durumda. Akademilerde işleri sadece Osmanlı'yı kötülemek olan bir sürü hoca var. Batılı akademisyenler Osmanlı'yı araştırıyor, Türkiye’dekiler ise araştırma zahmetine katlanmadan kötülüyor. Bu zihniyet nasıl ortaya çıktı iyi düşünmek lazım…

Bakınız! İyi bakınız! Bugün okullarda gösterilen tarih eğitimine bakınız. Haftada sadece 2 ders saati yani 80 dakika. Üstelik bu program öğretmeye de yönelik değil. "Talebe not alsın geçsin" diyerek tarih şuuru kazanılmaz. Öğretmen yıl boyu konuları yetiştirmeye çalışarak da tarih şuuru kazandıramaz. Tarih konuları, müfredatımızda çok yüzeysel olarak geçilmekte ve öğrenciler sadece olay zincirini ezberleyerek geçiştirmektedir. Örneğin, Kanuni Sultan Süleyman hakkında anlatılması gereken o kadar çok şey varken derslerde sadece birkaç sayfayla geçilmesi ne kadar doğrudur?

Bunu tekrar tekrar söylemek gerek ki maalesef bu kötü durumdan en çok zararı alan Osmanlı tarihi olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu kadar iftiraya uğrayan, kulaktan dolma bilgilere maruz kalan, sürekli kötülenen bir devlet olmamıştır. Hatta bazı iftiralar tarih kitaplarına kadar geçmiştir. Gençliğe aşılanmış, gençlik Osmanlı'dan nefret eder hale getirilmiştir. Düşününüz! Siz hiç "Gazneli düşmanı" diye bir ifade duydunuz mu? Duymadınız. Halbuki Gazneli'de bizim tarihimiz ancak kurgulanan tüm iftiralar Osmanlı üzerine yöneltilmektedir. Bu yüzden "Osmanlı düşmanı" ifadesini duymamızın sebebi bu gösterilebilir. Mekke-i mükerreme şehrinin büyük alimlerinden şâfii müftisi Seyyid Ahmed Zeyni Dahlan “rahmetullahi aleyh” (Ed-devletül Osmâniyye) adlı kitabında Osmanlı devleti hakkında şöyle demektedir: Alimler şu hususta ittifak etmiştir: “İslam tarihine vakıf olan bir kimse kesin olarak bilir ki, Osmanlı devleti Hulâfa-i Râşidin devrinden sonra İslam devletlerinin en iyisidir. Çünki onlar doğru itikatlı idiler. Ehl-i sünnet mezhebindeydiler. Ehl-i sünnetin yardımcısıydılar. Eshâb-i kirâma ve Ehl-i beyte “radıyallahü teâlâ anhüm ecmaîn”, alimlere ve salihlere hürmetkar ve saygılı idiler. Onlarda bid’at ve bozuk inanışlardan hiçbirisi yoktu. Büyük fetihler ve gazalar yaptılar. Her yerde İslamın emirlerine göre hareket ettiler. Çok hayır ve hasenet yaptılar. Hac işlerini düzenleyip hacılar ve mukaddes yerleri ziyaret edenler için yol emniyetini sağladılar. Bu sebeple her müslimânın onların bekâsı ve devamı için duâ etmesi, onların muvaffak ve muzaffer olması için dua etmesi lazımdır.”

Bu yazımız "Tarih Şuuru" konulu ancak biz daha çok Osmanlı üzerinde durduk bunun asıl sebebi de anlayacağınız üzere tarih şuurunun Osmanlı üzerinden bozulması idi.

Türk Eğitim Sistemini Amerika'ya Teslim Eden Anlaşma: Fulbright Antlaşması

1949 yılında imzalanan ve bugün hala yürürlükte olan bir antlaşma. Bu antlaşma ile Türkiye'deki eğitim sistemi ABD'ye teslim edilmiştir. Zihinler sömürge yapılmaya başlanmıştır. Bu antlaşma sadece ABD-Türkiye arasında gerçekleşen bir antlaşma değildir. ABD bu antlaşmayı farklı ülkelerde de uygulamaktadır. Yani bir insanı ne kadar kendine benzetirsen onu o kadar çıkarların için kullanırsın anlayışı..

Prof. Dr. Oktay Sinanoğlu'nun Hedef Türkiye adlı kitabında Sezar'ın harf inkılabı üzerinden şu örnek verilmiştir: Romalılar Keltler'in ülkesi olan bugünkü Fransa'yı işgal ediyor. Jul Sezar burayı işgal ediyor(?) ama sonrasında ömür boyu bunların isyanları ile meşgul oluyor. Roma bir türlü rahat edemiyor. "Bunlardan bıktık, usandık, bunlar bir türlü adam olmuyor, Keltkiklerinden bir türlü vazgeçmiyorlar." Roma'da senato toplanıyor ve çare arıyorlar. Bir tanesi diyor ki: Gidip hepsini keselim. Olur mu diye itirazlar yükseliyor. İtiraz etmelerinin sebepleri merhametlerinden değil; Gücümüz ve zamanımız yetmez diye itiraz ediyorlar. Pratik olmadığı için yapmıyorlar. "Askeri açıdan sürekli işgal altında tutalım" teklifi de rağbet görmeyince, bir senato yeni bir teklife bulunuyor ve diyor ki: Onları Latince çukuruna sürelim, Latince bilmeyen adam değildir diye propaganda yapalım, eğitim dilini Latince yapalım. Sonra bunlar dilini unutur. Dili giderse her şeyi gider. Bir nesil sonra bunlar Latin tavşanı olurlar. Bu teklif çok mantıklı bulunuyor. Öyle ya, çok pratik. Bunları kesersek, köleliğimizi hamallığımızı yapacak adam kalmaz. Enayi miyiz? Bunları evcil Latince tavşanlar yaparız. Olur biter. Nitekim bir nesil sonra Kelt isyanı biter.

"Türkiye'deki milli eğitim ne millidir ne de eğitim." [Prof. Dr. Oktay Sinanoğlu]

Süleyman Demirel, bu milleti tarihinden nasıl uzaklaştırdıklarını şu şekilde itiraf etmektedir: Artık Osmanlı'yı suçlamamızın manası kalmamıştır. Rejim oturmuştur. Rejim oturana kadar Osmanlı'yı kötülemek gerekiyordu ama şimdi buna ihtiyaç kalmadı. [09.10.1999]

Ord. Prof. Fritz Neumark (1900-1991), Hitler’den kaçarak 1933’te Türkiye’ye gelir. İstanbul Üniversitesi İktisat ve Hukuk fakültelerinde dersler vermiştir. Alman profesör Neumark ile bir kısım talebesi Boğaziçi’nde geziye çıkarlar. Talebelerden biri Prof. Neumark'a "Avrupa bizi neden sevmez?" diye sorar. Prof. Neumark'ın verdiği cevaplardan bir kısmı şudur: "Osmanlı arşivi tam olarak ortaya çıkarsa, bugünkü tarihlerin yeniden yazılması gerekir. Sizi silah ile yenemeyenler, sizleri kendilerine benzeterek hakimiyet sağladılar."

Bu iktibaslar sadece denizden birkaç damla. Mevzu uzun ve çetrefilli, söylenecek şey çok. Biz hulasa olarak geçiyoruz. Bu eğitim programı ile talebelere tarih şuuru kazandırmak mümkün değildir. Selçuklu Devleti yıkıldığında Osmanlı, Selçuklu'yu kötülemedi. Onu bir köşeye atmadı aksine ona sahip çıktı ve Selçuklu'nun mirasçısı oldu. Peki biz ne yaptık? Osmanlı 1922'de yıkıldığında ondan kalan pek çok şey çerçöp edildi. Osmanlı arşivleri Bulgarlara kilosu 1,5 kuruştan [o zaman ki para birimine göre] satıldı. Vagonlarla gönderildi. Koca bir tarihin muazzam belgeleri elden gitti. Osmanlı'dan kalan bazı mimari yapılar talan edildi, yıkıldı, tahribe uğradı. 1924 yılında Osmanlı Hanedanı hiçbir şekilde bir sebep yokken sürgün edildi. Ceplerinde beş parası yoktu. Fakirlik içinde yaşadılar ve öldüler. Vahdettin Han, giderken yanına hiçbir devlet malını, mücevheri almadı. Bir kaşıkçı elmasını götürse ailesine bir ömür fazlasıyla yeterdi.Vefatında tabutuna haciz konulan bu padişah, istese bunları yanına alabilirdi. Ve arkalarından kaçtılar diyerek dedikodu çıkarıldı ve torunları tarafından hain bilindiler senelerce.

Devlet okullarında 10. sınıflarda kullanılan Tuna Matbaacılık'a ait Tarih kitabı baştan sona Osmanlı Devleti'ni konu edinmektedir. Eksikler sıralanacak gibi değildir. Bu kitaptan 1 sene boyunca ders yapan talebeye "Osmanlı Devleti'nin gayesi ne idi?" diye sorulsa cevap veremeyeceği kesindir. Osmanlı Devleti üzerine 232 sayfalık bir kitapta Osmanlı Devleti'nin gayesinin ne olduğu yazmamaktadır. Kitapta Osman Gazi'nin vasiyetnamesi bile yoktur. Olaylar sıralanmış, ezberleme modeli örnek alınmış. Çocuklara not alsın diye tarih öğretme işini girişilmiştir. Hatta kitapta doğru düzgün Osmanlı İmparatorluğu'nun en geniş haritası bile verilmemiştir. Osmanlı tarihindeki önemli olayları ve dönemleri bir-iki sayfada geçilmiştir. Aslında yayınevide haklı. Çünkü haftada 80 dakikada 1 yılda bu kitabı yetiştiremiyorsun daha ne kadar uzatabilirim ki? diye bir sebep sunabilir...

Tarih, edebiyat ve dini eğitim başta olmak üzere sistem baştan sona yeniden ele alınmalı, milli ve manevi değerlerimiz öne çıkarılmalı, doğru ve güvenilir bir tarih eğitimi verilmelidir. Aksine bu zehirli eğitim sisteminden çıkan öğrenciler ileride meslek sahibi olacaklar okudukları bir-iki sayfayla biliyorum sanıp ecdadını küçümseyecekler. Sadece bununla sınırlı kalmayacak. Tarihi basit görecekler. Ve tarih şuuru vermedikçe insanlar tarih düşmanlığına maalesef devam edeceklerdir. Unutmayın Türk-İslam medeniyeti, Batı kültürüne zerre muhtaç olmayacak kadar zengin bir medeniyettir.

Geçtiğimiz günlerde vefat eden, merhum Prof. Dr. Fuat Sezgin'in söylemekten kendimi alıkoyamadığım bir sözü de şudur: "Batı uygarlığı, İslam Medeniyeti'nin çocuğudur"

Bu mevzuda kitap önerileri:

Ama Hangi Osmanlı - Ekrem Buğra Ekinci

Osmanlı Gerçekleri - Prof. Dr. Ahmet Şimşirgil

Osmanlı'ya Atılan İftiralar - Serhat Arvas

Hayatını ve ustası olduğu savaş sanatını konu alan filmlerin çekilmesiyle bütün dünya tarafından tanınan Ip Man, sadece Wing Tsun (Wing Chun) savaş sanatının öncüsü değil, aynı zamanda modern savaş sanatları dünyasının da bir dahisiydi. Çok kabiliyetli öğrenciler yetiştirerek Kung-Fu’nun dünyaya yayılmasını sağladı. Ip Man'ın en tanınmış öğrencilerinden biri de Bruce Lee idi.

Foshan - Savaş Sanatlarının Merkezi

1893 senesinde doğan Ip Man, Çin’in Foshan şehrinde zengin bir ailenin çocuğu olarak büyüdü. Foshan o zamanlar çeşitli el sanatlarının yapıldığı Çin’in en meşhur yerlerinden biriydi. Tüm bunların yanında, Çin’in güneyindeki bu şehir, Kung-Fu’nun merkezi olarak kabul edilir. Çin İmparatorluğu’nun yıkıldığı ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurulduğu zamanlarda, Foshan’da çok sayıda Çinli savaş sanatı ustası yetişti. Çin’in Güneydoğu’sundaki Fujien eyaletinde, keşişlerin ve kabiliyetli Siu Lam stili Kung-Fu’cuların bulunduğu Siu Lam Manastırı bulunmaktaydı. Bu manastırın Manchu hükûmeti askerleri tarafından kuşatılması ve yanması neticesinde, yüzlerce keşiş ve Kung-Fu ustası Foshan’a kaçtılar. Bu yüzden Foshan, savaş sanatlarının merkezi haline gelmeye başladı.

Kung-Fu Neslinin Temelleri

Ip Man’ın ailesi Foshan’da nüfuzlu bir aileydi. Fuk Yin denen bölgede, kendilerine miras kalan büyük bir çiftlikleri vardı. Burada yirmiden çok eski tip ev bulunmaktaydı. Buranın tam merkezinde, Ip ailesinin atalarından kalma bir tapınak vardı. Bu tapınakta uzun zamandır, Wing Tsun Ustası Grandmaster Chan Wah Shun ikamet ediyordu. Burada kabul ettiği öğrencilerine Wing Tsun stilini öğretmekteydi.

Ip Man 9 yaşlarındayken Grandmaster Chan Wah Shun tarafından öğrenciliğe kabul edildi. Bundan önce çok çalışkan biriydi. Okula gider, derslerden sonra vaktini hiç boşa geçirmez, arkadaşlarıyla bile oyun oynamaya gitmezdi. Bunun yerine boş zamanlarını şiir yazmaya, resim yapmaya veya Usta Chan’ı öğrencilere ders verirken izlemeye ayırırdı. Ip Man, bu dersleri izledikçe günden güne Wing Tsun tekniklerine ilgi duymaya başladı. En sonunda Usta Chan Wah Shun’a giderek, onu Kung-Fu derslerine kabul etmesini istedi. Usta Chan onun şaka yaptığını sanarak, şaka yollu, kabul ücretinin üç gümüş para olduğunu söyledi. Bunu duyan Ip Man, heyecanla eve koşarak istendiği gibi üç gümüş parayı Usta Chan’a getirdi. Usta Chan ona bu parayı nasıl bulduğunu sordu. Ip Man, önceden, kabul ücretinin üç gümüş olduğunu bildiğini ve bu yüzden birkaç sene önce para biriktirmeye başladığını söyledi. Usta Chan, bu parayı çaldığından şüphelenerek Ip Man’a parayı geri vermeyip, “Parayı geri istiyorsan, bu paranın sana ait olduğunu ispat etmen için aileni getirmelisin.”, dedi. Ip Man annesini zorla ustanın yanına getirdi. Usta dedi ki: “Paranın kaynağından şüphe etmiyorum. Benden Kung-Fu öğrenmesi için oğlunuza izin verip vermediğinizi sormak istediğim için sizi çağırdım. Ip Man, gerçekten kabiliyetli bir çocuk ve beni uzun zamandır Kung-Fu öğretirken de izliyor. Eğer benden iyi bir şekilde eğitim alırsa, ileride başarılı bir usta olacağını düşünüyorum.”. Bunun üzerine, Ip Man’ın annesi bunu duyduğuna çok memnun olarak oğlunun bu savaş sanatını öğrenmesine izin verdi.

Son Öğrenci

Ip Man, Usta Chan’ın en genç ve en son kabul ettiği öğrencisi olmuştu. Usta Chan’dan öğrendiği teknikleri Ng Chun So ve Lui Yu Chai gibi Kung-Fu sınıf arkadaşlarıyla çalışarak pratik yapıyordu. Usta Chan, Ip Man’ın eğitimi ile tam ilgileniyor ve o da elinden gelebildiği kadar çalışıyordu. Usta Chan öldüğünde Ip Man 13 yaşındaydı. Chan ölmeden önce son dakikalarında öğrencilerine, “Ip Man zeki bir çocuk ve diğerlerinden daha kabiliyetli. Eğer bizim Wing Tsun stilimizi yayacak ve tanıtacak biri varsa o da Ip Man’dır. Daha fazla kalamayacağım için üzgünüm. Bundan sonra onun eğitimi ile ilgilenmek sizin vazifenizdir. Lütfen ona iyi bakın.”, dedi. Bunun üzerine Ng Chung So, bu sorumluluğu kendi üzerine alacağına dair söz verdi. Bu yüzden Ip Man, Ng Chun So’nun gözetimi altında çalışmalarına devam etti. Ip Man’ın yanında Yuen Kay Shan ve Yiu Choi adındaki sınıf arkadaşları da vardı.

Farklı Ustalarla Çalışarak Tekniğini Geliştirdi

Ip Man, iki yıl boyunca Ng Chung So ile çalıştı. Bundan sonra akademik eğitimi için Hong Kong’taki St. Stephen Koleji’ne gitti. Bir keresinde bir polis memurunun bir kadını dövdüğünü görerek onlara müdahale etti. Polis memuru ona saldırmaya kalktı fakat Ip Man onu yeri serip sınıf arkadaşıyla birlikte okula kaçtı. Ip Man'ın arkadaşı, apartmanlarında Leung Bik adında yaşlı birinin kaldığını ve onunla görüşmesi gerektiğini söyledi. Görüştüklerinde, Leung Bik, Ip Man'a hangi savaş sanatını çalıştığını sordu. Ip Man'ın formunu inceledikten sonra ona tekniğinin yetersiz olduğunu söyledi. Bunun üzerine Ip Man kendini kanıtlamak için Leung Bik ile Chi Sao yapmaya başladı. (Chi Sao kısaca, Wing Tsun'da bulunan, hisleri geliştirmeye yarayan, kontrollü saldırı ve savunma içeren bir çalışmadır.). Fakat Ip Man birkaç darbeden sonra yenildi. Sonradan kendini tanıtan Leung Bik'in, Ip Man'ın ustası Chan'ın ustası Leung Jan’ın büyük oğlu olduğu anlaşıldı. Böylece Ip Man ile Leung Bik tanışmış oldular. Ip Man’ın zekası ve öğrenmek için sarf ettiği efor Usta Leung Bik'in çok hoşuna gitti. Bu yüzden ona bütün bildiklerini öğretmek için yapabileceğinin en iyisini yapmaya çalıştı. Bu yüzden Ip Man, “Usta Chan’dan güzel bir temel aldım. Fakat tekniğimi Usta Leung Bik sayesinde iyice oturttum. Küçükken, hareketlerin sadece dış görünüşlerine dikkat ederdim. Neden belli hareketlerin belli şekillerde, daha farklı hareketlerin de daha farklı şekillerde uygulandığına dikkat etmezdim.”, demiştir. Ip Man büyüdükçe, Wing Tsun tekniklerinde ustalaşmanın, teori ve pratik uygulamanın birleştirilmesine bağlı olduğunu öğrendi.

Usta Ip Man, daha erken yaşlarda kabiliyetinden dolayı tanınır hale gelmişti. Ama bu sıralarda bu savaş sanatını yakın arkadaşlarından birkaç kişi haricinde başkalarına öğretmiyordu. Savaş sırasında orduya dahil oldu. Savaştan sonra doğduğu yere dönerek yirmi dört yaşındayken, Foshan'da birkaç sene Namhoi’nin yerel polis devriyesi şefi olarak vazife yaptı. Kabiliyetli bir savaş sanatçısı ve polis şefi olmasına rağmen kibirli ve kendini beğenen biri değildi. Tam tersine, temiz ve düzgün giyinir, kibar ve ağırbaşlı gözükürdü. Çok gerekli gördüğü belli durumlar dışında yanında nadiren silahını taşırdı. Çünkü zaten ölümcül Wing Tsun teknikleriyle silahlanmış olduğunu hissederdi. Ip Man, polis şefliği kariyeri boyunca, bahsedilmeye değer bazı olaylar yaşadı.

Parmaklarının İnanılmaz Kuvveti

Yu Yiu adında bir adam vardı. Savaş sırasında o da orduda hizmet etmişti. Savaştan sonra, Ip Man’ın komutası altındaki Namhoi yerel polisinin bölgesel devriye ekiplerinden birine alındı. Ama çok miktarda devriye polisi olmasından dolayı Ip Man ile Yu Yiu birbirlerini tanımıyorlardı. Bir gün Yu Yiu kalabalık bir caddede devriye geziyordu. Bir süre sonra küçük bir sebepten dolayı caddede biriyle tartışmaya başladı. O sırada Şef Ip Man oradan geçiyordu. Tartışan adamlardan birinin, kendi devriye ekibinin armasını ve silahını taşıdığını gördü. Tartışmayı sonlandırmak istedi. Çünkü bir devriye polisinin görevinin düzeni ve barışı sağlamak olduğunu, insanlarla tartışmak olmadığını düşündü. Bağırmalarını durdurmak için ileri doğru atıldı. Ama devriye polisi, Ip Man gibi şık giyimli bir beyefendi tarafından durdurulmak için biraz fazla kibirliydi. Polis, Ip Man’a bağırarak emir vermeye başladı ve gidip kendi işine bakmasını söyledi. Polis, Ip Man’a bağırdığı sırada, silahını çekip Ip Man’a doğrultmuştu. Kalabalık bir caddede silah çekmek çok tehlikeli bir hareketti. Ip Man, devriye polisinin muhakeme kabiliyetini kaybettiğini fark etti. Tehlikeyi önlemek ve silahı başkalarına doğrultmasını engellemek için ileri atıldı. Silahın yanlışlıkla ateş almasını önlemek için altıpatların mermi haznesini kavradı. Polis, Ip Man’ın elinden silahı kurtarmak için çabalamaya başladı ama nafile. Ip Man’ın parmakları o kadar güçlüydü ki birkaç zorlamadan sonra, etraftakilerin şaşkın bakışları altında, mermi haznesi kırılarak yerinden fırladı.

Azılı Soyguncu

Ip Man’ın memleketinde Tsu Ping adında, aranan bir soyguncu vardı.  Bu soyguncu, acımasız, güçlü, iri yarı biriydi ve savaş sanatları geçmişi vardı. Yerel polis uzun bir süredir bu adamın peşindeydi. Bir gün Ip Man’ın ekibine, aranan soyguncunun Foshan’ın merkezinde görüldüğü haberi geldi. Ip Man bazı adamlarına, soyguncunun yerinin tespiti ve kapana kıstırılması için emir verdi. Adamlarına, bu soyguncunun acımasız ve silahlı biri olduğunu, onunla kalabalık bir caddede çatışmaya girmenin çok tehlikeli olacağını tembihledi. Onunla ilk kendisinin baş etmeye çalışacağını, eğer baş edemezse onların devreye gireceğini söyledi. Bu yüzden önceden belli köşelere saklanmalarını söyledi. Soyguncu göründüğünde Ip Man ona doğru yürümeye başladı. Düzgün giyimi ve kibar görünümüyle Ip Man şüpheli biri olarak gözükmüyordu. Soyguncu bu yüzden hiç dikkat etmeden Ip Man’ın yanından geçti. Ip Man bu sırada geriye dönüp soyguncunun ismini söylerek ona seslendi. Soyguncu şüphelenerek birden kaçmaya yeltendi. Ip Man hemen atılarak adamın yakasını kavradı. Bu sırada soyguncu silahını çekmeye çalışırken, Ip Man soyguncunun kollarını yakaladı. Bir süre boğuşmaya başladılar fakat Ip Man’ın kolları soyguncu için çok güçlüydü ve duruşu ise çok dengeli ve sağlamdı. Bu sırada polis memurları devreye girip bu azılı soyguncuyu kelepçeleyerek karakola götürdüler.

Kabiliyetli Talebe

Soyguncu sorgulandığı sırada, kendisine yöneltilen tüm suçlamaları kabul etti. Ancak, kibar bir mektep talebesi tarafından yakalanacağını asla hayal etmediğini söylerek hayıflanıyordu. Ip Man gülümseyerek, “Bana mektep talebesi mi diyorsun? Beni tekniğinle yenebileceğini mi düşünüyorsun?”, dedi. Soyguncu, “Eğer seninle silahsız, eldivensiz dövüşmeme izin verilirse, seni bir dakikada yenerim.”, diye cevap verdi. Bunun üzerine, Usta Ip Man, adamlarına soyguncuyu çözmelerini söyledi. Soyguncuya, eğer kazanabilirse onu serbest bırakacağına söz verdi. İkisi de karakolun salonunda serbest dövüşe hazırdı. Soyguncu gardını alarak hızlı ve güçlü gözüken yumruklarla saldırmaya başladı. Ip Man, sağa sola kaçınarak ilk başta soyguncunun yumruklarıyla direk kontak kurmaktan kaçınıyor ve bir boşluk yakalamaya çalışıyordu. Soyguncu tam güçlü bir düz yumruk attığı sırada, diğer bir atak için yumruğunu daha geri çekemeden, Ip Man adamın bileğini sağ eliyle ve dirseğini sol eliyle kavrayarak aniden aşağıya doğru güçlüce çekti. Soyguncu dengesini kaybederek öne doğru düşecek gibi oldu. Tam o sırada, Ip Man, sağ diziyle soyguncunun göğsüne ani ve çok sert bir darbe indirdi. Soyguncu böylesine ölümcül bir darbeyle yere düştü ve ağzından beyaz köpüklü salyalar akmaya başladı. Bu hadiseden sonra, Ip Man’ın şöhreti Foshan’da yayılmaya başladı. Ip Man’ın Foshan’da polis şefi olduğu yıllarda burası suçların yaşanmadığı huzurlu bir yer oldu.

Usta Ip Man Hong Kong’ta

1949’da Çin komünistlerin eline düştüğünde Ip Man memleketini terk edip güneye Hong Kong’a gitti. Çünkü Ip Man, Çin İç Savaşı'nda komünistlerin rakibi olan Kuomintang Ulusal Partisi'nin bir memuruydu. Burada yerleşerek bir okul kurdu ve Wing Tsun tekniklerini öğrencilerine öğretmeye başladı. Otuz sene boyunca savaş sanatı eğitmeni olarak çalıştı ve beş yüzden fazla öğrencisi oldu. Ip Man’dan sonra bu öğrenciler Wing Tsun tekniklerini dünyanın her köşesine yaydı. Bu büyük başarı Ip Man için olduğu kadar, Wing Tsun tekniklerini yayma hedefi için çalışan diğerleri için de çok şey ifade ediyordu. Bu başarıda bütün Wing Tsun eğitmenlerinin payı vardı.

Usta Ip Man ve Bruce Lee

Bilindiği gibi, Ip Man’ın öğrencileri arasında, Bruce Lee en tanınanlarından biriydi. Bruce Lee, Ip Man ile Hong Kong’ta tanıştı. Bruce Lee’nin babası Lee Hoi Chuen, Ip Man ile iyi arkadaşlar ve hemşehrilerdi. Bu yakınlıktan ve Bruce Lee’nin savaş sanatlarına meyili ve gayretinden dolayı Ip Man, Bruce Lee’ye rehberlik etmeye başladı. Wing Tsun eğitiminin üçüncü senesinde Bruce Lee, Hong Kong’tan ayrılıp Amerika’ya eğitim için gittiğinden dolayı Wing Tsun derslerini bırakmak zorunda kaldı. Bruce Lee’nin Ip Man’dan bu ayrılışı usta ile öğrenci arasında olan daimi bir ayrılık belirtisi değildi. Ama aslında düşüncelerinde uyuşmazlıklar vardı. Bu durum şundan kaynaklanıyordu: Ip Man, Bruce Lee Amerika’ya gitmeden önce, ona Kung Fu’nun Çin’in en gelişmiş sanatlarından biri olduğunu hatırlattı. Çinliler olarak, kendilerini savunmak ve sağlıklarını korumak için Kung-Fu tekniklerine ihtiyaçları olduğunu ve bu tekniklerin yabancılara serbestçe öğretilmemesi gerektiğini söyledi. (Bu düşünce, Çin’in eski Kung-Fu ustalarının geleneksel düşüncesiydi.). Bruce Lee bunu hatırında tutacağına söz vererek Amerika’ya gitti. Fakat gittikten kısa bir süre sonra, Amerika’da bir okul kurarak öğrenci kabul etmeye ve onlara Wing Tsun tekniklerini öğretmeye başladı. Usta Ip Man, buna hem şaşırmış hem de hayal kırıklığına uğramıştı.

1965 yazında, Bruce Lee karısı ve çocuğuyla Amerika’dan Hong Kong’a döndü. Ustasını ziyaret ederek, ondan Tahta Adam (Wooden Dummy) tekniklerinin son kısmını öğretmesini istedi. Ayrıca Ip Man’dan, Siu Nim Tau (Little Idea) formunun tamamını ve uygulamasını yapmasını ve bunu yaparken filme almasına izin vermesini istedi. Çünkü Amerika’daki öğreteceği dersler için bunlara ihtiyacı vardı. Bruce Lee, ustasının bu iyiliğine karşılık ona yeni bir daire almayı teklif etti.

Fakat Bruce Lee çok ciddi bir hata yapmıştı. Çünkü para konusunu çok vurgulaması, öğretmeninin izzeti nefsine dokunmuş ve onun kalbini kırmıştı. Bu yüzden Usta Ip Man onun isteğini reddetti ve, “Sana bunu söz veremem. Çünkü öncelikle, sen benim kabul ettiğim tek öğrencim değilsin. İkincisi ise, öğrencilerimden hiçbirine böyle bir şey için söz vermedim. Eğer bunu kabul edersem, diğer öğrencilerime ne diyeceğim?”, dedi. Reddedilmesi üzerine Bruce Lee, Ip Man’ın oğlu Ip Chun’a gelerek bu konuda yardım istedi. Fakat o da şöyle cevap verdi, “Aslında Hong Kong’a geldiğimizden beri, on yıldır yokluk içinde yaşadık. Kendi evimiz yok. Yeni bir daire bizim bu sıkıntımızı büyük ölçüde giderirdi. Fakat bir insan için, hayatta maddi rahatlıktan daha değerli şeyler vardır. Ayrıca babam güçlü bir iradeye ve sabit fikirlere sabittir. Bu ikimizin de bildiği bir şey. Eğer seni reddettiyse, fikrini değiştirmesi için onu ikna edemem.”

Wing Tsun Kuen & Jeet-Kune-Do

Bruce Lee Amerika’ya canı sıkkın bir şekilde döndü. Artık Wing Tsun öğretmiyordu. Çünkü Wing Tsun’da asla “bir numaralı adam” olamayacağını biliyordu. Kariyerinde başarılı olmak için, yeni bir stil oluşturması ve bunun kurucusu olması gerekiyordu. Bu yüzden bildiği teknikleri formüle ederek Jeet-Kune-Do adını verdiği bir stil geliştirdi. Bu tekniği öğrencilerine öğretmeye başladı ve bununla ünlü oldu. Jeet-Kune-Do teknikleri temelinde Wing Tsun tekniklerini barındırmakla birlikte, Taekwon-Do, Karate, Boks, Judo, Mantis Kung-Fu gibi tekniklerin karışımından oluşmaktaydı. Gazete, dergi ve kitaplarda Bruce Lee’nin teorileri ve felsefesi olarak bahsedilen şeyler çoğunlukla Wing Tsun teorilerinden ve Çin’in Taoism felsefesinden alınmıştı. Bruce Lee, Jeet-Kune-Do ile ünlü olduğunda, Ip Man bir daha ondan hiç bahsetmedi. Yanında onun hakkında konuşulmasından bile hoşlanmazdı.

Aslına bakacak olursak, Ip Man ile Bruce Lee arasındaki bu anlaşmazlık onların hayat tarzları ve eğitimleri sebebiyleydi. Ip Man gençken geleneksel Çin eğitimi almış ve Konfüçyüsçülük’ten etkilenmişti. Bu sebeple güçlü bir milliyetçilik duygusuna sahipti. Bunun yanında, katı ve sabit fikirliydi. Hayatın zorluklarına katlanabiliyordu. Polis şefi ve savaş sanatları eğitmenliği zamanlarında fakir olmasına rağmen, hayatından memnundu.

Diğer taraftan, Bruce Lee felsefe eğitimini ilerletmek için Amerika’ya gitmeden önce Hong Kong’ta İngiliz okulunda eğitim almıştı. Pragmatizm’in tesiri altında kaldı. Hayatı boyunca şöhret ve zenginlik için uğraştı. İkisini de kazanmakta başarılı oldu. Ama ikisini de ölümünden sonra arkada bıraktı. Birini savaş sanatları dünyasına, diğerini ise eşine...

Ip Man'dan Sonra

Ip Man 2 Aralık 1972'de Hong Kong'ta, Bruce Lee'nin ölümünden yedi ay önce, gırtlak kanseri sebebiyle hayatını kaybetti. Ölümünden sonra öğrencileri ve onların yetiştirdiği öğrenciler silsilesiyle Wing Tsun dünyanın her yerine yayıldı. Ip Man'ın ve Wing Tsun'un ünlü olmasının sebebi, bu tekniğin uygulanabilir olmasıydı. Ayrıca bu sebeplerden diğeri ise ise Ip Man'ı konu alan filmlerin çekilmesiydi. Büyük oğlu Ip Chun ve onun kardeşi Ip Ching, Ip Man'dan sonra babasının Wing Tsun Kung-Fu tekniğini canlı tutmak için uğraşmışlardır. Ip Chun, 2014 senesinde Wing Tsun Kung-Fu'nun temsilcisi olarak kabul edilmiştir. Şimdi Türkiye'de dahil olmak üzere dünyanın birçok yerinde Wing Tsun Kung-Fu öğretilmektedir. Sifu Mustafa Şahin, 35 yıllık birikimiyle TWTEO (Türkiye Wing Tsun & Escrima Okulları) organizasyonunu kurarak, Türkiye'ye ilk kez Wing Tsun Kung-Fu çalışmalarını getirmiştir. Sifu Mustafa Şahin'in öğrencisi ve TWTEO Baş Antrenörü, Sifu Hasan Fırat'tır. Sifu Mustafa Şahin, Grandmaster Keith R. Kernspecht ve Grandmaster Leung Ting'in öğrencisidir. GM Leung Ting, Ip Man'ın ve oğlu Ip Chun'un öğrencisidir. Ayrıca başarılı ve tanınmış ustalar olan Sifu Salih Avcı ve Sifu Emin Boztepe, GM Kernspecht'in öğrencileridir. Şimdi Türkiye'de birçok değerli Wing Tsun organizasyonu bulunmakta ve buralardan başarılı öğrenciler yetişmektedir.

Yazar Mehmet Hasan Bulut geçtiğimiz günlerde Twitter’da şu cümleyi paylaştı: “Hegel der ki; insanı hayvandan ayıran fark dindir.”

Bu tweete karşılık, “İnsan ve hayvan arasındaki fark, akıldır… Halt etmiş gavur! Canlı cansız her mevcudat zikrederken hayvanlara dinsiz denilemez...” gibi cevabî tweetler geldi. Evvelâ hayvanların dini yoktur diye başlayalım. Muhakkak ki canlı cansız varlıklar da Rabbini ve Peygamber Efendimizi (aleyhisselam) bilir. Yalnız din bir kurallar bütünüdür ve insanlara lazımdır. Aklı başında olmayanlara ve hayvanlara değil. Onlar bu kurallardan muaftır, öldükten sonra yok olacaklardır. Bu sebepten yazar Bulut’un paylaştığı Hegel cümlesinin tenakuz içermediğini görüyoruz. Tabii ki binlerce İslâm âlimi varken Hegel'i kılavuz belleyecek değiliz. Aynı şekilde Decartes’tan sonra rasyonalizmi (akılcılık) en tepe noktaya vardıran bu filozofun “aklı” değişmez, tek güvenilir kaynak olarak göstermesinin felsefi bir saçmalık olduğunu biliriz. Bir Müslüman olarak Hegel'in hakikate (dine) sadece akıl yoluyla ulaşılabileceği ve mutlak dinin Hristiyanlık olduğu iddiasını da tasdiklememiz söz konusu olamaz.

İslâm dininde ilim kıymetlidir. Hegel gibi Müslüman olmayan filozof, yazar veya herhangi bir insanın dine, akla, ahlâka mugayir olmayan sözlerini topyekûn reddetmek emredilmemiştir. Üstelik gayrımüslimlerin fikirlerinden istifade etmek, dine ters olmayan ilim ve bilimleriyle medeniyete fayda sağlamak, onların dağarcıklarındaki faydalı bilgiyi, kendi dağarcığındaki havuza dâhil etmek tavsiye edilmiştir. “İlim Çin’de de olsa alınız!” hadis-i şerifi meşhur bir hadistir. İslâmiyet Müslüman olmayanlara kalben meyletmeyi, methetmeyi, gönül vermeyi, dinlerine mahsus şeyleri yapmayı, küfre sebep olan hallerini, sözlerini beğenmeyi yasaklamıştır sadece. Buğd-i fillah (Allah düşmanlarını Allah rızası için sevmemek) denilen bu husus doğru imanın alâmeti olarak bilinir. Fakat dinimiz gayrımüslimleri kalbe sokmayı yasakladığı gibi yüzlerine karşı sert davranmayı, ezâ etmeyi de men eder.

İnsanın Hayvani Tabiatı

Tekrar akıl mevzusuna gelirsek;

İslâm âlimleri aklın teferruatlarını kitaplarında bahis mevzusu etmişledir sıkça. Geçtiğimiz asrın âlimlerinden Esseyyid Abülhâkim Arvasi Efendi (kuddise sirruh) “akıl yalnız Allâhü Teâlâ’nın varlığını ispat etmekte biraz iş görür” buyurarak, aklın tek başına insanı “hayvanî” yaşantıdan kurtaramayacağını bildirmiştir. Âlimler aklın teferruatlarını anlatırken bu varlığı iki kısma ayırmıştır: Selim akıl ve sâkim akıl. Selim akıl iyiye, güzele, hak dine götürür. Sâkim akıl ileriyi göremeyen, yanılabilen akıldır. Hayvanî tabiat ancak dini kaideler ile disiplin altına alınır.

Her insan yaradılışı icabı bir inanç sistemine bağlanmaya ihtiyaç duyar. Karşılaştığı bazı meseleleri fizikî kurallara oturtamaz ve metafiziğe temayülü olur. Rabbimiz yarattıklarını en iyi bilendir şüphesiz. İnsanın fıtratını hak dini İslâmiyet’i kabule uygun yaratmıştır. Hadis-i şerifte de “Bütün çocuklar Müslümanlığa elverişli olarak dünyaya gelir. Daha sonra bunları ana-babaları Hristiyan, Yahudi ve dinsiz yapar.(Taberanî)” buyrulmuştur.

Bildiğimiz üzere İslâm dairesine girmek için teslim olmak, dinin akâid, fıkıh, ibadet, muamelat, ahlâk kısacası bütününü akıl yürütmeden kabul edip kâlben tasdik etmek lazım gelir. Akla uygun geldiği için iman etmek Aydınlanma ile başlayan Rönesans dönemindeki akılcılar gibi aklı tek ölçü görmeye sebep olur ve o iman, iman olmaktan çıkar.

Aklı Kullanmak

İman ederken akıl ile sorgulama yapılmaz fakat emirlerin hikmetlerinin araştırılmasında mahzur yoktur. İslâmiyet iman ettikten sonra aklımızı kullanmaya da ehemmiyet verir. Tercihlerimizin üzerinde -fayda/zarar bağlamında geri dönüşü bakımından- düşünmemizi ister. Bu sebepten aklı örten, kontrolümüzü hislerimize teslim eden müzik, zina, alkol, kumar gibi işleri, irade-i cüz’iyemizi bu haramlara sevk edecek yolları yasaklamıştır. Hatta büyük günahlar listesinde olmasa da satranç, futbol (umumî olarak spor), şehveti harekete geçirici şiir-yazı gibi faaliyetler de uygun görülmemiştir. İslâm dini haram menşeli geçici ve sonradan büyük tahribata yol açan hazlardan uzak tutmakla daimi bir huzur temin eder insana. Dünya ve ahiret rahatlığı ancak ve ancak vahiy yoluyla gönderilen bu ilahi hükümlere tâbii olmakla kazanılır.

Yazıyı yine Abdülhâkim Arvasi hazretlerinin mektubundan bir parçayla bitirelim: Akıl bir kuvve-i derrâkedir. Yani anlayıcı bir kuvvettir. Hakkı bâtıldan, iyiyi kötüden, faydalıyı zararlıdan ayırt etmek için yaratılmıştır. Bunun için hakkı bâtıl ile karıştırabilecek olan insanda, cinde ve meleklerde akıl yaratılmıştır. Müminlerin dinî aklı ve dünyevî aklı olduğu gibi, kâfirlerin de dinî ve dünyevî aklı vardır. Kâfirin dünya işlerine eren aklı, ahiret işlerine eren aklından üstün olduğu gibi, müminin ahiret işlerini anlayan aklı dünya işlerini anlayan aklından üstündür. Fakat bu hâl devamlı değildir. Dünya geçer, biter. Geçici işlere yarayan akıl, devamlı olan, bitmeyen işlere yarayan akıldan daha kıymetli olamaz.

De ki: “Yeryüzünde dolaşın da önceki milletlerin sonlarının nasıl olduğuna bakın.” Onların çoğu Allah'a ortak koşan kimselerdi.

Sizden önce(ki milletlerin başından) nice olaylar gelip geçmiştir. Yeryüzünde gezin dolaşın da yalanlayanların sonunun nasıl olduğunu bir görün.

Allah-ü teâlâ Rum Suresinin 42. ve Âl-i İmran Suresinin 137.ayetlerinde mealen böyle buyuruyor. İlk insan ve ilk peygamber Hazret-i Adem'in Dünya'ya gelmesinden sonra insan nüfusu çoğaldı ve farklı yerlerde yaşamaya başladılar. Asırlar geçince farklı beldelerde yaşayan insanlar farklı kabileler teşkil etmeye başladı. Allah-ü teâlâ da evvela Hazret-i Adem, sonra da onun neslinden peygamber olarak seçtiği kimseler vasıtasıyla bu insanlara iman ve ahkam bilgileri gönderdi. Bütün peygamberler, kavimlerini tek olan bir yaratıcıya inanmaları ve inandıktan sonra da bazı emir ve yasaklara uymaları mevzusunda ikaz ettiler. Lakin insanın içinde nefs denilen ve kötü huyların, egoistliğin kaynağı mevkiinde bir kuvvet bulunduğu için insanların çoğu bu peygamberlere inanmadı. Allah-ü teâla bu hakikati Kur'ân-ı Kerim'de şöyle beyan buyuruyor:

Andolsun, senden önceki topluluklara da peygamber gönderdik. Onlara hiçbir peygamber gelmiyordu ki onunla alay etmiş olmasınlar. (Hicr 10-11)

Tek bir ilaha tapınıp nefse ağır gelen emir ve yasaklara uymak yerine insanların çoğu, efsaneler ve masallar üzerine inşa edilmiş, umumiyetle tıpkı insan şeklinde olan fakat ölümsüz olduklarına inandıkları, insanlar gibi evlenen, birbirlerini kıskanan ve öldüren, ahlakî prensiplerden uzak ilahlara inanmaya meyl ettiler. Taştan ve tahtadan bunların suretlerini yapmaya başladılar ve bu insan suretindeki heybetli heykeller insanlara cazip geldi. Bu mevzu hakkında Eshab-ı Kehf, kafir hükümdar karşısında cesurca şu sözleri söylemişerdir:

"Rabbimiz, göklerin ve yerin Rabbidir. Ondan başkasına asla ilâh demeyiz. Yoksa andolsun ki saçma bir söz söylemiş oluruz. Şunlar, şu kavmimiz, Ondan başka ilahlar edindiler. Onlar hakkında açık bir delil getirselerdi ya! Artık kim Allah’a karşı yalan uydurandan daha zalimdir?" (Kehf 14-15)

Ve böylece binlerce yıl geçip gitti. Şuanda ise son peygamberin bisetinden 1450 sene geçmiş bulunuyor. Arkaya dönüp baktığımızda yüklü bir insanlık tarihi görüyoruz. Peki bu kadar sene boyunca gelip geçen insanlar neler yaptılar? Nerelerde ve nasıl yaşadılar? Neler yazdılar? Neler inşa ettiler? Nelere taptılar?...

İşte bu soruların cevaplarını tarih ve arkeoloji ilimleri bizlere veriyor. Arkeoloji kelimesine bakacak olursak, Yunanca arkhaios; antik, eskiye ait, ilkel manalarına geliyor. -logia ise konuşmak, tartışmak demek. Ben ise bu yazımda 19. asrın sonlarında İstanbul'da kurulan İstanbul Arkeoloji Müzelerinden ve içerisindeki dikkate değer bazı eserlerinden bahsedeceğim.

Refik Halid Karay'ın "Üç Nesil Üç Hayat" eserinin "Yemek Sofrası" kısmından iktibas:

...Fakat modern devrin en hoşuma gitmeyen ciheti, bir­çok evlerde yalnız yemek odasının kalkması, şekli gizleme­si değil, mutfak ve yemeğin evden elini eteğini çekmesi, mutfak bacalarının tütmez olmasıdır. Kadınlı erkekli iş ve memuriyete sarılmak, ayrıca hem bunlara hem de sinema saatlerine yetişmek kaygısı yüzünden halk gıdasını sokakta hemen hemen angarya sayar gibi alelacele almaktadır.

Sıhhat ve iktisat bakımından çok zararlı olan bu duru­mun, aile terbiyesi üzerinde de tesiri fenadır. Sofra başı aile fertlerini birbirine ilmikler; sıcak aşın dumanı, aradaki sevgi ve bağlılığı tazeleyen tılsımlı bir tütsüdür. Aile terbiyesinin içyüzü yemek masasının etrafında mahiyetini gösterir.

Geçimsiz karı kocayı yemekte daha iyi anlarsınız; seviş­meyen fertleri de yine orada... En güzel, ılık, gıpta verici ve saadet zevkine doyurucu tablo, sofra başında toplanmış ne­şeli ve iştahlı bir aile manzarasıdır. Bunun ne derece hasret çektirici bir şey olduğunu ve elde fırsat varken ondan istifade edilmesi lazım geldiğini uzun müddet gurbette yalnız ka­lanlar pek iyi bilirler. Gurbettekini yalnız yemek doyurmaz; manen de gıdalanması için aile sofrasına muhtaçtır.

Ev, yatak demektir; sofra da aile... Ancak kendi yatağında yatmak ve kendi yemeğini yemek kaidesine riayetle haki­ki aile teessüs eder.

Akşamları, eve dönerken mezeci dükkânlarında^, ayakta durup bir kadeh bira ile sosis yuvarlayanlara ve muhallebici iskemlesine ilişip tavuk suyuna pilav yutanlara, hemen hemen aç kalmışlara karşı duyduğum merhametle bakar ve acırım. Mekteplerde çocuğa evde pişen ve ailece başına ge­çilip yenen yemeğin değerini telkin lazımdır.

Sokakta karın doyuranlar, başka memleketlerde yalnız yabancılar, bekârlar, züppeler ve sefa düşkünleridir. Bizde de eskiden yemek zamanı evde bulunmamak askerî bir vazifeyi ihmal kadar çirkin, hatta cezaya layık görülürdü. Sofradan kaçmak hürriyeti, aile efradından kimseye verilmezdi. Frenk­lerde de hala, yemek saatinde masa başında hazır olmak, aile­nin riayete mecbur bulunduğu en esaslı bir kaidedir.

Hatta tek başına yaşayan bir adam için bile yemeğini evinde yemek, onu hem iktisaden korur hem de birçok bela­lı sergüzeştlerden uzak bulundurur. Tanıdığım bekârlardan evinde, hizmetçisine yemek yaptıranlarla yemeği dışarı­da yiyenler arasında kendimce ufak bir mukayese yaptım: Birincilerin sıhhatleri yerinde olduğu gibi bütçeleri de mütevazindir; ikinciler bir sürü vakalara maruz kaldıktan başka midelerinden memnun değillerdir; bütçelerinin mü­tevazinsizliğinden de başkaları yaka silkiyor.

Bütün bunlar içindir ki, Üç Nesil Üç Hayat serisinde sof­ra ve yemek faslının içtimai noktadan büyük bir ehemmiyeti vardır. Ayakta karın doyurulan mezeci dükkânlarının çoğalması da aile ve terbiye bakımından zararlı bir duru­mun gittikçe yerleşmesine işarettir. Daha beş on sene evvel İstanbul'da onlara benzer tek dükkân yoktu. Bugün bir mecburiyet halini aldı.