Britanya Liderlerinin Yetiştiği Okul: Eton Koleji

Üzerinde güneş batmayan bir imparatorluk: Britanya. Dünyanın sayılı devletlerine nasip olan, cihanşümul bir imparatorluk geleneğine sahip İngiltere, tarihte olduğu kadar günümüzde de siyasetten ekonomiye, edebiyattan sanat ve bilime kadar hemen her alanda dünyada söz sahibi olmuştur. Her ne kadar bu hakim güç olmanın sırrı arkasında birçok unsur olsa da, ki bunların arasında sömürgeciliği göz ardı etmek mümkün değildir, eğitimin yeri şüphesiz ilk sıralardadır.

İngiltere’yi İngiltere yapan amillerin başında geleneklere bağlılık gelmektedir. Öyle ki İngiltere’de yazılı bir anayasası bile bulunmamaktadır. Bu geleneğin şekillenmesini sağlayan eğitim kurumlarının önde gelenlerinden biri ise Eton Koleji’dir.

Eton Koleji, Kral VI. Henry tarafından 1440 yılında 70 fakir çocuğa eğitim vermek üzere kurulmuştur. İlk zamanlarından beri sıkı bir disiplin içinde eğitim faaliyetlerine devam eden kolej tedrisata ehemmiyet verdiği gibi ahlaki ve şahsi terakki konusunda da gayret göstermiştir. Anglosakson geleneğinin karakteristik özelliği olan ferdiyetçilik ve bağımsız düşünme; tüm erkek çocukların güçlü yönlerini geliştirmelerine imkan veren geniş yelpazeli bir eğitim; bedeni, hissi ve ruhi gelişimin temin edilmesi; güven, heyecan, gayret, tahammül, sebat ve hoşgörünün teşvik edilmesi Eton Koleji’nin hedefleri ve taahhütlerini oluşturur.

Koleje sadece erkek çocukları kabul edilmektedir. Tek cinsiyetli eğitim anlayışı İngiltere’de oldukça yaygındır. 600 yıllık geçmişi ile Winchester Koleji, 16. yüzyılda kurulan Bedford Okulu ve Abingdon Okulu sadece erkek talebelerin kabul edildiği okullardan bazılarıdır. Tarihi Maynard Okulu ve New Hall Okulu’nda da sadece kız talebeler eğitim görür. 

Eton Koleji’ne 13 ile 18 yaş arasındaki erkek talebeler kabul edilir. 10 yaşını dolduran talebeler müracaat etmeye hak kazanır ve uzun bir mülakat merhalesi talebeyi bekler. Mülakatta başarılı olan talebeler kayıt yaptırmaya hak kazanır.

Her bir talebe 50 kişiden oluşan bir grupla büyük bir ikametgahta kalır. Bu grubu farklı yıllarda giren 10’ar talebenin oluşturması, grubu oluşturan talebelerin farklı cihetlerden gelişimi için bir zenginlik kaynağıdır. Her bir talebeden mesul kıdemli bir talebe vardır. Bu kıdemli talebe her türlü eğitim mevzusunda buna yardımcı olur. Başlangıçtan itibaren her bir talebe tek kişilik odalarda kalır ve bu sayede şahsi disiplin iktisap etmeleri ve vazifeleri zamanında yerine getirme alışkanlığı kazanmaları beklenir.

Toplamda 25 ikametgah ve 1300 civarı talebe mevcudu vardır.

Eton Koleji’nde talebelerin her günü programlıdır. 7:30’da kalkan talebeler kahvaltı sonrasında 8:35’te şapele geçerler. Gün boyu gördükleri dersler ve spor eğitimlerinden sonra 19:40’ta akşam yemeğini yerler. 20:20’de akşam ibadetlerini yapan talebeler 21:30 itibariyle yatmaya geçerler. 

Geleneklere bağı ile tanınan Kolej’de kıyafetler de geleneği yansıtıyor. Uzun kuyruklu bir ceket, içinde bir yelek, ince çizgili bir pantolon ve kravat kıyafet kombinini oluşturmaktadır.

Kolej talebelerinin fiziksel sağlık durumları 3 doktor ve 5 hemşire tarafından takip edilir. İhtiyaç olması durumunda 1 adet psikiyatrist de mevcuttur. Dini ihtiyaçlar konusunda yardım için de Anglikan ve Katolik vazifelilerden başka Musevi, Müslüman ve Hindu dini vazifeliler de bulunmaktadır.

Şahsiyetin terbiye edilmesi Eton felsefesinin esas prensibi olarak telakki edilmektedir. Bu meyanda ruhi huzur da ehemmiyet kazanmaktadır. Kolej içinde talebelerin manevi ihtiyaçlarını karşılamak için ihtiyaç duyulan ibadeti yapmaları için her türlü imkan temin edilmiştir.

Kolej Şapeli

Kutsal değerlere ehemmiyet veren Kral VI. Henry tarafından Kutsal Bakire Meryem’e (Hazret-i İsa’nın annesi Meryem validemiz) adanan Büyük Şapel, 1441 yılında hizmete girmiştir. Kolejin, üzerine bina edildiği Hristiyan inancı bugün de dini hayatın yol göstericisi olmaya devam etmektedir. Kolejin genişlemesi sebebiyle 19. yüzyıldan itibaren genç talebelere tahsis edilecek olan Küçük Şapel inşa edilmiştir. Küçük Şapelde ilk iki yıldaki talebeler hafta içi 15’er dakikalık Pazar günü de 40 dakikalık dini merasimlere katılırlar. Dini vazifeliler bu merasimleri eğlenceli hale getirmek için gayret sarf ederler. İki yıldan sonra talebeler Büyük Şapel’e geçerek oradaki dini merasimlerde vazife alırlar. Buradaki maksat, ekseri geleneksel olan muhtelif ritüeller sayesinde dini şuuru geliştirmektir.

“İngiliz Centilmenlerinin Yetiştiği Yuva”

Eton Koleji için, İngiltere’de geleceğin liderlerini yetiştiren bir yuva tabirini kullanmak yanlış olmasa gerek. Kolej, İngiliz üst sınıfı ile adeta bütünleşmiştir ve sık sık “İngiliz centilmenlerinin yetiştiği yuva” olarak anılmaktadır. Kraliyet ailesinden Prens William ve Prens Harry başta olmak üzere kolejin mezunu olan birçok politikacı, devlet adamı, bürokrat, asker, sanatçı, bilim insanı ve yazara örnek olarak şu isimler sayılabilir: Boris Johnson, David Cameron, William Ewart Gladstone, Arthur Balfour, John Maynard Keynes, Tom Cecil Noel, Tom Hiddleston, Julian Huxley, Henry Moseley, George Orwell.

Eton’u okurken insanın aklına gayri ihtiyari Osmanlı Devleti’ndeki Enderun mektebimiz geliyor. Asırlarca, geniş memleketler üzerindeki milyonlarca müslümanın refahını ve huzurunu temin için gayret göstermiş binlerce şahsiyeti yetiştiren bu okul maalesef tarihin derinliklerinde kayboldu. İnancın, kültürün, milli değerlerin muhafazası ve nesilden nesile nakledilmesi noktasında hayati ehemmiyet taşıyan bu tarz okulların her ne yapılıp, velev ki farklı şekillerde olsun, korunması gerekirdi. İşte Britanya, değişen dünya telakkilerine rağmen kendi an’anesine sımsıkı yapışmış ve onu devam ettiriyor.